Дөрөвдүгээр сараас аравдугаар сар хүртэл хачгийн идэвхжил өндөр байдаг. Хачигт хазуулаад удвал үхэлд хүргэх ч аюултай бөгөөд олон төрлийн хүндрэл үүсгэх эрсдэлтэй.
Хүний бие махбодид хачгаар дамжин үүсэж байгаа байгалийн голомтот зоонозын өвчнийг хачигт халдвар гэж нэрлэдэг. Он гарсаар хачгаар дамжих халдварын 38 тохиолдол бүртгэгджээ.
Манай улсад 2005 оноос хойш хачигт халдварыг бүртгэж эхэлсэн. 2005-2015 оны хооронд нийт 1774 сэжигтэй тохиолдол бүртгэгдсэнээс 956 нь эмнэлзүй, лабораторийн шинжилгээ, тархвар судлалаар оношлогджээ. Өөрөөр хэлбэл хачигт халдварын сэжигтэй тохиолдол өмнөх жилүүдээс олширч байна гэдгийг Зоонозын өвчин судлалын үндэсний төвийн тархвар судлаач эмч Л.Роломжав хэлж байгаа юм.
Он гарсаар хачгаар дамжих халдварын 38 тохиолдол бүртгэгджээ
Нийслэл орчмын уулт хээрийн бүсэд хачигны тоо толгой харьцангуй өндөр байдгийг 2015 онд хийсэн хачигт халдварын тандалт судалгааны үр дүнд илрүүлсэн.
Дулааны улирал эхэлж агаар салхинд гарах, ууланд алхах иргэдийн тоо нэмэгдэж байгаа тул хачгийн идэввхтэй үе эхэлсэн энэ үед хачигт халдвараас хамгаалахыг сануулж байна.
21 аймаг 9 дүүрэг, бүх сумдад халдварын голомттой. Манай оронд ойн болон бэлчээр малын хачиг хамгийн элбэг. Монголд 43 зүйлийн хачигт халдвар байдгаас өнөөдрийн байдлаар манай улсад хачигнаас үүдэлтэй гурван төрлийн халдварт өвчин оношлогдож, тогтоогдоод байна.
Хачиг эзэн амьтан руугаа мөлхөж очдоггүй. Хүлээж байдаг. Жишээлбэл, ойн хачиг хүн явдаг жим дагаад өвсний үзүүрт байж байдаг. Тандалт судалгаагаар ойн гүнд хачгийн нягтаршил бага. Ойн жимээр их, метр хэрийн өндөрт хүлээгээд байж байдаг.
Хачгууд нь өвчин үүсгэгч нян, вирус, эгэл биетэн зэргийг биедээ агуулж, мал амьтны цусыг сорж хүн, амьтанд дамжуулдаг. Халдвартай хачигт хазуулах, хачгийн няцлах үед цусаар халдвар дамждаг. Хачигт хазуулахад төрлөөсөө шалтгаалж хэд хэдэн шинж тэмдэг илэрнэ.
Хачигт энцефалитыг үүсгэдэг хачиг ихэвчлэн ойт хээрийн бүсэд байдаг бөгөөд халдвар аваад хүндрэх юм бол төв мэдрэлийн системийг гэмтээдэг. Хүний мэдрэлийн эд эсийг сонгож гэмтээдэг гэсэн үг. Хачигт хазуулсны дараа ихэвчлэн нууц үе 3-21 хоногт бие суларч, толгой хүчтэй өвдөх, хэл цайвар өнгөртэй болох, хүзүү хөших, нүүр, гар, хөл зэрэг эрхтэн мэдээгүй болж саажих, удаан хугацаагаар унтах зэрэг шинж тэмдгүүд илэрдэг. Зарим тохиолдолд ухаан алдаж ч унадаг.
Хачигт боррелиоз нь бэлчээрийн хачгаар дамждаг бөгөөд хүний мэдрэлийн тогтолцоо, арьс, зүрх судас, үе мөч, тулгуур зэрэг эрхтэн системийг сонгомлоор гэмтээдэг хор хөнөөл ихтэй. Хачигт хазуулсны дараа бие сулрах, толгой өвдөх, халуурах, хүзүү хөших, зүрх, үе мөчөөр өвдөх, арьсаар цагирган хэлбэрийн том, цөөн тууралт гарах зэрэг шинж тэмдгүүд илэрдэг.
Хачиг эзэн амьтан руугаа мөлхөж очдоггүй. Жишээлбэл, ойн хачиг хүн явдаг жим дагаад өвсний үзүүрт байж байдаг.
Харин хачигт рикетсиоз өвчин нь хазуулсан хэсэгт тав үүсэх, бүх биеэр цэгчилсэн тууралт үүсэх, халуурах, толгой өвдөх шинж тэмдэг илэрнэ. Хүндрэл нь мартамхай болох, саа саажилт, тэнэгрэл үүсэх аюултай. Мөн амь насанд ч аюултай. 2005 оноос хойш нийт бүртгэгдсэн тохиолдлуудын ес нь нас барсан байна.
Хачигт энцефалитаас яаж сэргийлэх вэ?
Хачигт хазуулсан тохиолдолд авах анхны арга хэмжээ:
24news.mn
