Бидний ярьж заншсанаар цагаан мах эргэх буюу шамбарам євчнийг анагаах ухааны хэлээр геморрой хэмээн нэрлэдэг юм. Энэ євчин нь шулуун гэдэсний амсрын судас єргєсч, цvлхэн vvссэнээр илэрдэг. Ингэж vvссэн цvлхэн шулуун гэдэсний салстыг тvрж шамбарамын зангилааг бий болгодог байна. Энэхvv шамбарамын зангилааны vvссэн байршлаас шалтгаалан гадна ба дотор байрлалтай гэж ангилж vздэг бєгєєд хавсарсан хэлбэртэй ч байдаг. Зарим тохиолдолд шамбарамын зангилаа шулуун гэдсээр урван хавчигдаж бvлэн vvсгэдэг. Энэ vед євчтєн маш их зовиуртай байх бєгєєд яаралтай мэс засал, эмчилгээ хийлгэх шаардлагатай.
Шамбарам vvсэх шалтгаан
Єтгєн хатах, олон дахин гvйлгэх, архи спиртийн тєрлийн бvтээгдэхvvн хэрэглэх, ядрах, нойр муутай байх, хvнд зvйл єргєх, удаан хугацаагаар суух зэргийн улмаас хэвлийн доод таралт ихэсч євчин vvсэх шалтгаан болно. Эмэгтэйчvvдийн хувьд жирэмслэлт болон тєрєлт нь уг євчин vvсэх шалтгааны ихэнх хувийг эзэлдэг байна.
Дотор байрлалтай шамбарамын шинж тэмдэг
Дотор байрлалтай шамбарамын vед онцын зовиур илэрдэггvй. Ихэнх тохиолдолд хvмvvс хvндээр бие засах vед гарах, євдєх зэрэг зовиуртай байна. Хvндэрсэн тохиолдолд шамбарамын зангилаа урваж гарна. Урваж гарсан шамбарамын зангилаа хавчигдаж хавагнан євчтєнд улам их зовиур єгдєг.
Зарим тохиолдолд цvлхэн хагарч цусан бvлэн vvсгэдэг. Ийм vед яаралтай мэс засал хийлгэх шаардлагатай. Шамбарам євчин нь євчтєний амь насанд тєдийлєн аюултай биш юм. Уг євчнийг ихэвчлэн мэс заслын аргаар эмчилдэг бєгєєд манай эмнэлгийн хувьд шамбарам євчнийг vе шат, зэрэглэлээс хамааран эмийн, мэс заслын зэрэг аргуудыг хэрэглэн эмчилж байгаа. Мэс ажилбар нь хvний биеийн зєвхєн аарцагны хэсгийг мэдээ алдуулж богино хугацаанд хийгддэг. Зарим тохиолдолд эмнэлэгт хэвтэх шаардлагагvй бєгєєд эмнэлэгт хэвтвэл эмчилгээ дунджаар 3 – 5 хоног шаардагдана. Сvvлийн vед мэс заслын бус аргыг єргєн хэрэглэх болсон юм.
Гадна байрлалтай шамбарамын шинж
Гадна байрлалтай шамбарамын vед євчтєнд зовиур ихтэй болох бєгєєд євдєлт нь хурц байдаг. Учир нь шулуун гэдэсний амсрын хэсэг хvний биеийн хамгийн мэдрэмтгий хэсэг юм. Мєн энэ vед шулуун гэдэсний амсрын арьс сунаж хvндээр бие зассаны дараа амсрын хэсэг сайн цэвэрлэгдэхгvй байх, євчтєний дотуур хувцас бохирдох зэрэг шинжvvд илэрдэг. Энэ євчнєєр хvмvvс амьдралынхаа туршид дор хаяж нэгээс доошгvй удаа євддєг бєгєєд ихэнх тохиолдолд ямар нэг эмчилгээ хийлгvйгээр хєдєлгєєн, хооллолт, ажил, амралтаа зохицуулснаар аяндаа эдгэрдэг.
Урьдчилан сэргийлэх аргууд
Хувийн ариун цэврийг сахих. Шулуун гэдэсний амсар орчмын ариун цэврийг сахиагvйгээс энэ хэсгийн арьс болон салст амархан vрэвсдэг. Имйд єтгєнєєр бие зассаны дараа болон єглєє оройдоо шулуун гэдэсний амсар орчмыг усаар угааж занш. Ялангуяа цагаан мах эргэх євчтэй бол ариун цэврийн цааснаас гадна бvлээн усаар заавал угааж цэвэрлэж байх хэрэгтэй. Угаахдаа саван болон давс хэрэглэхгvй байж болно.
Єтгєн хаталт болон гvйлгэлтээс сэргийлэх
Єтгєн хатах нь хvндээр бие засах хугацааг уртасгаж шулуун гэдэсний салстыг гэмтээх гол шалтгаан болдог. Мєн гvйлгэлтийн улмаас боловсруулагдаагvй хоол тэжээл, ходоодны шvvс шулуун гэдэсний ханыг гэмтээх аюултай.
Удаан хугацаагаар сууж бие засахаас зайлсхий
Судалгаанаас харахад хэвийн vед 30 секундын дотор єтгєний эхний хэсэг биеэс гадагшилдаг. Vvнээс хойш гучин секунд тутамд єтгєн 2 – 3 хуваагдан гадагшилна. Энэ хугацаанаас илvv суултуурт суух нь цагаан мах эргэх, салст гэмтэх шалтгаан болдог. Суултуурт суугаад 3 – 5 минутын дараа босох хэрэгтэй. Єтгєн дутуу гарсан юм шиг санагдвал босоод дахин суу.
Єтгєн хаталтаас сэргийлэх
Хэвийн єтгєн нь сайн боловсорсон гадил жимстэй ойролцоо байдаг. Єтгєн хатах зориуртай хvмvvс хvнсэндээ аль болох ногоо, жимсийг хэрэглэх нь зvйтэй. Ялангуяа шулуун гэдэсний амсарт зовиур илэрсэн тохиолдолд єтгєнєє шингэлэх хэрэгтэй. Єглєєний ундандаа сvv, тоост хэрэглэдэг хvмvvс ихэвчилэн єтгєн хатах зовиуртай байдаг. Иймд аль болох биедээ удаан байлгалгvй гадагшлуулж байх хэрэгтэй. Удсан чанар муутай, муудсан хvнс хэрэглэж гvйлгэх нь шулуун гэдэсний амсрын євчин vvсэх гол шалтгаан болдгийг анхаарах хэрэгтэй.
Удаан хугацаанаар суух болон зогсох, хvнд зvйл єргєхєєс зайлсхийх
Удаан хугацаагаар суух, жолоо барих, хvнд зvйл єргєх зэрэг ажил эрхэлдэг тохиолдолд аарцгийн хєндийд даралт vvсэн шулуун гэдэс орчмын судсанд цус хурж, цагаан мах эргэх шалтгаан болдог. Иймд ажиллаж буй vедээ 1 -2 цаг тутамд 5 минут амрах , хєнгєн биеийн тамирын дасгал хийх нь євчнєєс урьдчилан сэргийлэх нэг арга болно. Шулуун гэдэсний амсрын зовиур илэрсэн тохиолдолд ууланд авирах, спортоор хичээллэх, хvнд зvйл єргєхєєс татгалзах хэрэгтэй.
Ууц нуруу ,єгзгєє дулаан байлгах.
Ууц нуруу, єгзєг орчим даарч хєрснєєр шулуун гэдэсний цусан хангамжинд муугаар нєлєєлдєг. Ялангуяа цагаан мах эргэх євчтэй хvний хувьд аль болох хvйтэн газар суухаас зайлсхийн бvлээн гудас хэрэглэх нь зvйтэй.
Байнга угааж байх
Єдєр бvр халуун устай онгоцонд усанд орж байх нь шулуун гэдэсний амсар орчмын эрvvл ахуйд сайнаар нєлєєлдєг. Ялангуяа цусны эргэлт сайжирсанаар урьдчилан сэргийлэх чухал ач холбогдолтой.
Халуун ногоо болон спиртийн тєрлийн зvйлийг хvнсэндээ хэрэглэхээс зайлсхий.
Халуун ногоо, улаан чинжvv, цагаан гаа, гич нь ходоодонд боловсролгvй гадагшилж, шулуун гэдэсний салстыг цочроон vрэвсvvлдэг. Архи спиртын тєрлийн ундаа нь мєн шулуун гэдэсний цусан хангамж, булчингийн тонус, биеийн ерєнхий байдалд муугаар нєлєєлдєг. Иймд эдгээрийг хvнсэнд хэрэглэснээр євчин сэдрэх, хvндрэх шалтгаан болж єгдєг юм.
Буруу эмчлэхээс зайлхий
Ерєнхийдєє шулуун гэдэсний амсрын эмгэгтэй арван євчтний хоёр нь мэс засал, гурав нь эмийн эмчилгээ хийлгэдэг бєгєєд таван хvн нь зєвхєн дэглэм барьж хувийн ариун цэвэр сахиснаар євчнєє анагаадаг. Орчин vед шулуун гэдэсний амсрын дээрх євчнvvд нь бvрэн эмчлэгдэх боломжтой болсон. Хамгийн чухал нь євчний оношийг зєв тогтоож тохирсон эмчилгээг хийх шаардлагатай бєгєєд хувиараа болон мэргэжлийн бус эмчийн заавраар эмчилгээ хийлгэх нь євчин хvндрэх, эдгэрэхгvй байх шалтгаан болдог юм шvv.
Арчилгаа
40 – 45 хэмийн бvлээн усаар онгоцыг дvvргэж биеийн доод хэсгийн гуравны хоёр хэсгийг дvрэн 5 – 10 минут суух хэрэгтэй. Энэ vед хуниас булчинг чангалж суллах дасгалыг давхар хийвэл тун сайн. Шулуун гэдэсний амсрын архаг vрэвсэл, мэс заслын дараа илvv удаан хугацаагаар сууж болно. Давс болон ариутгалын бодис заавал хэрэглэх шаардлагагvй юм.
Олон хүн цагаан мах эргэхийн зовлонг биеэрээ мэддэг (үүнийг мөн шамбарам өвчин, эсвэл анагаах ухааны хэлээр “геморрой” гэж нэрлэдэг). Цагаан мах эргэсний өвчинг намдаахын тулд лаа хэрэглээд сүүлчийн аргаар мэс засалд ордог гэдгийг ч мэдэх боловч эдгэрэхийн тулд хүн өөр юу хийж болохыг ихэнх хүмүүс мэдэхгүй.
Өвчин намдаах эм, мөн мэс засал ч энэ өвчний илэрсэн шинж тэмдэгт ханддаг, харин эх үүсвэрт нь хөндөхгүй. Тийм учраас эдгээж чаддаггүй. Мэс засалд орсон хүмүүс дараа нь дахиад ийм асуудалтай болох нь түгээмэл.
Цагаан мах хэд хэдэн шалтгаанаар эргэдэг:
– Шим тэжээл дутагдсанаас болж. Ялангуяа кальци үгүй болсон нь зүрх судасны системд муугаар нөлөөлнө. Хүн сахар (чихэр шоколат, хийжүүлсэн ундаа, кофе, боов…), мөн цагаан гурилтай бүтээгдэхүүн, тамхи, архи хэрэглэхэд биед, ялангуяа венийн судлуудад байгаа кальци шимэгдээд сулрахад хүрдэг. Тийм учраас дээрх бүтээгдэхүүнийг багаар хэрэглэж, мөн кальци агуулсан бэлдмэл уу.
– Өтгөн хатах. Хатсан өтгөн хатуу байдаг улмаас хүн хүндрэхдээ хэт дүлээд эмзэг хошногоны хуниас гэмтэхэд хүрнэ. Үүнээс сэргийлэхийн тулд өдөр бүр хангалттай хэмжээний ус уу (1.5-2.5 литр гэсэн үг!). Мөн их хэмжээний жимс ногоо, болон бусад ширхэглэг бүхий хүнсийг (шар будаа, гурвалжин будаа, овъёос, төрөл бүрийн самар…) хэрэглэж сур. 00-д удаан бүү суу, дүлэхгүй байхдаа анхаар.
– Байнгын чацга алдах. Энэ нь үрэвсэлд хүргэнэ.
– Хүнд юм өргөх. Хэтэрхий хүнд юмыг битгий өргө, мөн юм өргөх зөв техникийг сур (хөлөө ачаанд ойрхон байрлуулж, өвдгөө нугалж явган сууж, тэнцвэрээ олоод ачаагаа өргө. Нуруугаа тэгшхэн байлгаж хөлний булчинд ачаалалыг өг.) Жирэмссэн байх нь мөн энэ шалгаантай холбоотой бөгөөд та жирэмссэн байхдаа биеэ бодоорой!
– Байнга ханиах нь хүнд юм өргөхтэй адил гэдэсний доторх даралтыг ихэсдэг.
Цагаан мах эргэсэн бол гэрийн нөхцөлд хийж болохоор өөр хэд хэдэн эмчилгээ байдаг.
– Биеийнхээ тухайн газрыг цэвэрхэн байлга. Үүний тулд давс хийсэн бүлээн усанд 15 минут сууна (энэ нь мөн өвчин намжаахад тустай). Цус гарсан ч энэ эмчилгээ тустай. Бие засахдаа 00-ийн цаасаар битгий арч. Усаар угаагаад зөөлөн, үнэрт бодисгүй 00-ийн цаасаар хатаа. Саван хэрэглэхгүй байсан нь дээр.
– Сармисний хумсны хальсыг хуулж хутгаар хатгаад лаа мэт ашиглавал өвчинг намдаах болно. Гэтэл долоо хоногт 2-3 удаа л ашиглаж болно!
– Лааны оронд мөн, хальслаад хүссэн хэлбэртэй болгосон төмсний хэсэг ашиглаж болно.
– Гадил аяга сүүнд буцалгаж ууна. Өдөрт 4-5 удаа.
– Гадлын хальсыг бүү хая! 2 аяга усанд 3 ширхэг гадлын хэрчсэн хальсыг зөөлөн гал дээр тал болтол нь буцалгана. Хүсвэл зөгийн балаар амталж болно. Унтахаасаа өмнө ууна. Цагаан мах байхгүй болтол уу. Цагаан мах дахин эргэхээс сэргийлэхийн тулд долоо хоногт 1 удаа уусаар бай.
– Хатсан инжирийн жимсний 3-4 ширхэг шөнөжингөө усанд дэвтээж өглөө стакан бүлээн ус уусны дараа иднэ. Бас өдөржингөө дэвтээгээд орой иднэ. Энэ эмчилгээг 3-4 долоо хоногоор үргэлжлүүлнэ.
– Хатаасан чавга адилхан маягаар ашиглавал мөн ч тустай. Өтгөн хатахаас сэргийлнэ.
– Улаан перц цусны эргэлтэд сайнаар нөлөөлж судаснуудыг бэхжүүлж өгнө. Жижиг халбага хатаасан улаан перцийг халуун усанд хийж ууна. Эсвэл 50 гр улаан перц 38%-тай цагаан архинд хийж харанхуй сэрүүн газар хадгална. Энэ бэлдмэлээс өдөр бүр жижиг халбага уух нь зүрх судасны системд сайн. Эсвэл улаан перцны нунтаг вазелинтай холиод эргэсэн цагаан махан дээр шууд түрхэж болно. Улаан перц мөн цус тогтоохдоо сайн болохоор ялангуяа цус гарсан цагаан маханд түрх – хошногод оруулсан ч болно. Энэ нь мэдээж эхний ээлжинд жаахан хорсоно гэхдээ бодсноос хамаагүй гайгүй байж удахгүй мэдэгдэхгүй болно.
– Цагаан лууван их тустай. 100 гр үрсэн цагаан лууван жижиг халбага зөгийн балтай хольж иднэ. Өдөрт 2 удаа. Үрсэн цагаан лууван сүүтэй холиод үрэвссэн цагаан махан дээр түрхвэл өвчин намдааж, хавдсан хэсгийг буулгахад тустай.
– Сонгино их тус болно. 30 гр сонгино үүрээд стакан усанд хийж ууна. Өдөрт 2 удаа, хэдэн хоногийн турш. Сонгиноор мөн цагаан маханд түрхэх “эмчилгээний тос” хийж болно: 2 аяга дүүрэн жижиглэсэн юмуу үрсэн сонгиныг гурилтай хольж түрхэх тос мэт харагдтал тосонд шарна. Үүнийг унтахаасаа өмнөхөн цагаан махан дээрээ өтгөн гэж түрхээд боолтоор бооно. Үүнийг 2-3 өдөр хийнэ.
– Бор талхан дээр байдаг бяцхан сесам үр тустай (Меркур дэлгүүрт байдаг). 20 гр үр 500 мл усанд буцалгана. Буцалгаад ус нь 3/1-ээр буурсан буюу 350 мл болсны дараа хөргөөд хэрэглэнэ. Өдөрт хоёр удаа стаканы 4/1-ийг ууна.
Хэрэв таны цагаан мах эргэсэн бол та дээрх эмчилгээнээс аль болохоор олонг сонгон хэд хэдэн өдрийн турш хийгээрэй. Цагаан мах чинь байхгүй болсон ч хийсэн эмчилгээгээ хэд хоногийн турш үргэлжлүүлэх хэрэгтэй.
Цагаан мах дахин эргэхээс сэргийлж дээр дурдсаны дагуу хоолны дэглэмээ өөрчлөөд, мөн биеэ тэнхрэх арга хэмжээ авах хэрэгтэй. Үүнд биеийн дасгал, ялангуяа гэдэсний хавийн цусны эргэлтийг сайжруулах гэдэсний дасгал чухал.
Хошногоны амсрын булчин чангаруулах тусгай Кегел гэдэг дасгал мөн чухал: Өглөө оройд орон дотроо байхдаа 100 удаа хошногоо хавчих, суллах дасгал маш амархан бөгөөд үүнийг хийхэд ямар нэгэн техник хэрэгсэл шаардахгүй, цаг бараг орохгүй.
Мөн дээрх эмчилгээнүүдэд гаж нөлөө байдаггүй учраас эрүүл мэндээ сахих үүднээс үе үе хийвэл илүүдэхгүй.
24news.mn