Д.ЭРДЭНЭБАТ: ЭРХ БАРИГЧИД УЛС ОРНЫ ХУВЬ ЗАЯАГ ҮҮРЧ ЯВААГАА МАРТСАН

-УИХ-ын дэгийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах ёстой. 2019 оны Үндсэн чиглэл ярьж байхад 2018 оны Үндсэн чиглэлийн биелэлтийг харьцуулан өсөлт, бууралтыг гаргах хэрэгтэй байгаа юм. 2018 оны Үндсэн чиглэлийг өөр цаг хугацаанд дүгнэж байгаа бол 2019 оны Үндсэн чиглэлийг мөн л өөр хугацаанд хэлэлцэж байна. Цаг хугацааны зөрүүгээс болж тухайлбал, 2018 оны биелэлтийг 2019 онд ямар болсон бэ гэдгийг харьцуулах харьцуулалтгүй болчихоод байгаа юм. Хоёрдугаарт, манай зарим гишүүд шинэ болоод ч тэр юм уу, Үндсэн чиглэлийг төсөвтэй хутгаж ойлгоод байна. Засгийн газар бодлогын шийдвэрийг хэрэгжүүлэхийн тулд ийм хэмжээний хөрөнгө шаардлагатай гэдэг тоон үзүүлэлтийг зарим зүйл дээр тавьдаг. 2019 оны Үндсэн чиглэл төсөв шиг болж эхэлсэн. Өөрөөр хэлбэл гишүүдийн тойргийн болон салбарын сонирхол орж ирж байгаа нь буруу. Хэдийгээр бид сөрөг хүчин ч эрх баригчдад “Үндсэн чиглэлд ийм зүйл орохгүй ээ, ингэж явдаггүй юм аа” гэж хэлээд байхад ойлгохгүй, сэтгэлийн хөөрлөөр асуудалд хандаад байна. 2019 оны Үндсэн чиглэл оныхоо Төсвийн хүрээний мэдэгдлийн тооноос давах ёсгүй. Нэг үгээр хэлбэл тэр хүрээндээ хийгдэх ёстой. Гэтэл анхны хэлэлцүүлгээсээ маш буруу явж байгаа нь эрх баригчдыг ямар ч бодлогогүйг илтгээд байгаа юм.

-Анхны хэлэлцүүлгээсээ буруу явчихсан юм бол алдаагаа засах боломж байхгүй юм уу?

-Энэ Их хурлын бүрэн эрхийн хугацаа талдаа орж байна. Алдаа олон гарсан. Сүүлдээ УИХ-ын дэгийн тухай хууль зөрчигдөж эхэллээ. Энэ сайн зүйл биш. УИХ-ын нэр хүнд бодлогын шийдлийг гаргаж чадаж байна уу, тийм чадвартай гишүүд байгаа эсэхээс их зүйл шалтгаалдаг. Ард түмний дунд Их хурлын нэр хүнд үүнээс болж унаж байгаа нь үнэн. Үнэхээр бодлого алга. Их хуралд 65 суудал авсан эрх баригчид өнөөдрийг хүртэл сөрөг хүчин шиг ажиллаад байгаа юм. Үнэмлэхүй олонх гэдгээ мэдэрдэггүй. Цаанаа янз бүрийн шалтгаан байдаг байх. Гэхдээ тэд эрх баригчид. Эрх баригчид улс орны хувьд заяаг үүрч яваа гэдгээ мартсан. Бүх шийдвэрийг гаргаж, ямар ч ажлыг хийх бүрэн эрхтэй мөртлөө өнгөрсөн хоёр жилийн хугацаанд сөрөг хүчнээ муулсан, муутгасан, тэр үеийн тоон харьцуулалттай өнөөдрийг харьцуулах гэсэн оролдлого хийж байгаагаас биш, ирээдүйд чиглэсэн нэг ч бодлого явуулсангүй.

-Ерөнхий сайдад Засгийн газрын хоёр гишүүнтэйгээ хариуцлага тооцох тухай асуудлыг танай намын бүлгээс тавиад байгаа?

-Бид Засгийн газрыг огцруулах тухай асуудлыг санаан зоргоор тавиагүй юм. У.Хүрэлсүхийн кабинетад анхааруулга өгөх хэд хэдэн зүйл байсан. Хуулийн, ашиг сонирхлын зөрчил гаргасан нь үнэн.

-Тухайлбал...

-Засгийн газрын сайдууд маш их улстөржиж байна. Засгийн газар бол гүйцэтгэх засаглал. Тиймээс сайд нар аль болох улстөржихөөс зайлсхийх ёстой. Төрийн гүйцэтгэх ажил хийж байгаа гэдэг утгаараа гүйцэтгэх засаглалыг удирдаж байгаа хүмүүс хэт популист байж болдоггүй. Сайд нар нь аливаа юмыг ирээдүй цаг дээр ярьдаг. Зарим нь кабинетынхаа хийж байгаа ажлыг үгүйсгэдэг. Хоорондоо зөрчилддөг зүйл нийтлэг харагдаж байна. Сөрөг хүчний хэлж байгааг зөвөөр хүлээж авах хэрэгтэй. Сөрөг хүчин хяналт тавих үүрэгтэй. Мөн хариуцлага тооцохыг шаардах эрхтэй байдаг юм. Ард түмний өмнөөс бидний тавьж байгаа шаардлага, хяналт. Үүнийг их эмзэглэж хүлээж авдаг. Эмзэглэх тусам эд нарт муу. Бид хэдий цөөхүүлээ байгаа ч бодлогогүй үйл ажиллагааг нь байнга хэлж, шүүмжилж байгаа. Монгол төрийн нэрийн өмнөөс үгээ хэлнэ. Ингэлээ гээд биднийг адлах шаардлагагүй. Харин ч өөрсдийнхөө ажилд дүгнэлт хийх ёстой. Тийм чадвар байна уу, үгүй юу гэдэг нь өнөөдөр эргэлзээтэй. Ийм байдлаар цаашаа явах юм бол төрийн бодлого, төрийн тогтвортой үйл ажиллагаа гэж байхгүй болно. Ард түмэн МАН-д 65 суудал өгсөн юм чинь асар их зүйл хийнэ гэдэг хүлээлт байсан. Энэ хүлээлт талаар өнгөрч байна. Үлдсэн хоёр жилд ажил хийнэ гэж худлаа. Амлалт худлаа байдаг, таван төгрөгөнд хууртаж санал өгч болохгүй юм байна гэдгийг ард түмэнд шууд ойлгуулж байгаа юм. Энэ дөрвөн жил маш сургамжтай он жилүүд болон өнгөрч байна. Монголын эдийн засаг жижигхэн. Тэд Монголын эдийн засгийг авангуутаа түүхийн эдийн үнийн өсөлттэй зэрэгцээд эдийн засаг тэлэх босгон дээр хэд хэдэн алдаатай шийдвэр гаргасан.

-Тухайлбал, ямар шийдвэрүүд гэж. ОУВС-гийн хөтөлбөрт хамрагдан эдийн засгаа тэлж байна гээд байгаа шүү дээ...

-Нэгдүгээрт, баялгийн түүхий эдийн үнийн өсөлт бий болох нь ойлгомжтой байсан үед ОУВС-д шууд орсон нь алдаа байсан. Хоёрдугаарт, Хөгжлийн банк, Монголбанкаар хэрэгжиж байсан бодлогын хөтөлбөрүүдийг төсөв рүү нэгтгэсэн нь алдаа. Төсөв бол зөвхөн орлого, зарлагын харьцааны бүтэц. Монгол руу орж ирж буй аж ахуйн нэгж, экспорт, импортын татварын орлогоос эхлээд бүгдийг нь төсөв рүү оруулж байна. Төсвийг данхайлгахгүй байсан юм. Төсөв тодорхой хэмжээ хязгаарт яригддаг, төсвөөс гадуур Монголын эдийн засгийг тэлэх бодлого, боломжийг хумьчихсан. 2012-2016 оны хооронд Ардчилсан нам засгийн эрх барьж байх үеийн бодлогыг эрх баригчид алдаа гэж шүүмжилдэг. Харин би алдаа биш гэж хардаг. Хумигдсан эдийн засгийг мөнгөний бодлогоор аварч гарсан юм. Нүүрсний үнэ 20 ам.доллар, зэсийн үнэ 3000 ам.доллар байсан гэдгийг хэн ч анзааралгүй өнгөрсөн. Ямар ч байсан эдийн засгийг аварч үлдэхийн тулд бүтээн байгуулалт нэрийн доор ажлын байрыг хадгалах, цалинг үнэгүйдүүлэхгүй байх, инфляцийг тогтоож барих ажлуудаа хийж чадсан. Ингэхдээ бид төсөв рүү оруулаагүй. Хөгжлийн банкаар дамжуулан жижиг дунд үйлдвэрүүдийг дэмжих, уул уурхай, дэд бүтцийг дэмжих чиглэл рүү маш эрчимтэй явсан. Монголбанкаар ипотекийн зээл, “Сайн” хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлэхээс эхлээд маш их эдийн засгийн зөв эргэлтүүдийг хийж чадсан. Тиймээс эдийн засгийн өсөлт гарах хүртэл монголчууд тэвчиж ирсэн. Үүнийг бид хэлэхгүй бол өөр хэлэх хүн байхгүй. Одоо бол мөнгөтэй байгаад ч ажил явахгүй байгаад асуудал байна. Эдийн засаг маш хүнд байхад иргэдийн орлого нэмэгдэж, цатгалан амьдрах боломж байгаагүй ч гэсэн өнөөдрийнх шиг ингэж уруудаагүй. Үнэхээр эдийн засаг өсөөд байгаа юм бол яагаад иргэдийн амьдрал улам доройтоод байгаа юм бэ. Монгол Улсад мөнгө орж байгаа юм бол яагаад ажлын байр нэмэгдэхгүй, иргэд улам ажилгүй болоод байгаа юм бэ. Үүнд хариулт өг гэхээр хариулах хүн алга.

-Тэрийг нь та юу гэж харж байгаа юм бэ?

-Бүгдийг төсөв рүү чихдэг нь алдаа байсан. Хөгжлийн банкаар дамжуулах томоохон бүтээн байгуулалтыг хийх боломжийг нь нээлттэй орхих нь зөв байсан. Ипотекийн зээл Монголбанкны уламжлалт бус бодлогоор явуулж байсан нь алдаа биш байсан юм. Иргэдээ ажилтай, орлоготой байлгая гэвэл энэ бүх өсөлтийг иргэдэд хүрсэн эдийн засгийн эргэлтэд оруулах нь чухал болохоос төсөвт төвлөрүүлэх нь нэн тэргүүний асуудал байгаагүй. ОУВС-гийн хөнгөлөлттэй зээл, эдийн засгийн өсөлтөөс орж ирж байгаа давуу орлого бүхэлдээ төсвийн зардал руу яваад байгаа юм. Төсвийн хөрөнгө оруулалтыг санхүүжүүлэх, зээлийн хүүг бууруулах нэг хэсэг нь захиргааны данхайсан бүтцийг тэтгэх, халамж тэлэх чиглэл рүү явж байна. Тэгэхээр төсөвт боомилогдсон энэ их мөнгө иргэдийн амьжиргааг тэтгэх зүйлд зарцуулагдахгүй. Худлаа ярьсаар байгаад ипотекийг зогсоогоод хоёр жил боллоо. Гэтэл Ипотекийн ард хичнээн хүний ажлын байр хадгалагдаж үлдэж байсныг эрх баригчид ойлгоогүй. Иргэдийн үйлдвэрлэл, үйлчилгээ, дотооддоо үйлдвэрлэх процесс санхүүжилтийн эх үүсвэргүйгээс болж бүгд зогссон. Барилгын салбарт ажиллаж байсан хүмүүс, жижиг дундаар өөрийгөө болгоод яваад байна даа гэсэн хүмүүсийн бүх зүйл байхгүй болж, итгэл найдвар тасарсан учраас гадагшаа ажиллахаар явж байна. 2012-2016 онд явж ирсэн бодлогыг өнөөгийн эрх баригчид сөрөг хүчин байхдаа алдаа байна гэж харж байсан бол өнөөдөр бид ч гэсэн тэдний энэ бодлогыг алдаа байна л гэж байгаа.

-2020 онд Ардчилсан нам сонгуульд ороод яллаа гэж бодоход МАН-ын хэрэгжүүлж ирсэн бодлогыг бас л үгүйсгэх үү. 2030 он хүртэлх хөгжлийн бодлого гээд баталж байсан. Энэ бодлогын баримт бичгүүдийн хэрэг гардаг юм уу?

-Төрийн уламжлалт чанар хадгалагдах ёстой гэдэгтэй би санал нэг байдаг. Харамсалтай нь олон зүйл дээр хадгалагдахгүй байна. Нэг улс төрийн хүчин гарч ирээд нөгөө улс төрийн хүчний бодлогыг үгүйсгэж, гэмт хэрэгтэн мэтээр хардаг нь маш буруу. 2012-2016 онд бид хөгжлийн бодлогыг шинээр гаргаж ирж тавьсныг олон хүн анзаараагүй. Түүнээс өмнө төсөвт дулдуйдсан уул уухайн том бүтээн байгуулалтын хөрөнгө оруулалт дээр амьдарч ирсэн улс байсан юм. 2012-2016 онд ийм хүндрэл ирнэ гэдгийг муу, сайн ч гэсэн төсөөлж байлаа. Оюу толгойн далд уурхайн хөрөнгө оруулалт эхлэхгүй бол гадаад хөрөнгө оруулалт байхгүй боллоо, уул уурхайн бүтээгдэхүүний үнэ унахад яах вэ гэдэг дээр хийгдсэн тооцоолол. Үнэндээ тухайн үед их мөнгөтэй засгийг хүлээлгэн өглөө гэж ярьдаг боловч Монголбанкны дансан дээр бичигдсэн гадаад валютын жаахан нөөц байснаас төсөв цагаарчихсан байсан. Нөхцөл байдлыг мэдрээд цоо шинэ хэд хэдэн зүйл хийсэнд одоо ч итгэл үнэмшилтэй байдаг. Өнөөдөр харааж, ерөөгөөд байгаа Чингис, Самурай бондыг босгоогүй бол улс мөнгөгүй болчихсон байлаа. Тэглээ гээд бид өмнө эрх баригчдыг буруутгалгүй өмнөх ажлаа хийсэн. Монгол Улс тусгаар улсын хувьд хувь заяагаа яаж шийдэх вэ гэдгээ өөрсдөө мэдэх болохоос гаднаас хараат байдлаар шийдэж болохгүй. Эдийн засаг хүндэрсэн ч иргэдээ ажилтай, орлоготой, хоолтой байлгахын тулд ямар цэг дээр хүрэх ёстой вэ гээд ипотек гэдэг зүйл дээр очиж байлаа. Ипотек маш олон хүнийг ажлын байраар хангах, үндэсний бүтээн байгуулалтын ажил эхэлж байсан. Энэ ипотекийн ард хэдэн мянган гэр бүл тэжээгдэж байсан байхгүй юу. “Сайн” хөтөлбөрүүдийн ард малчид, оюутнууд тэжээгдэж байсан. Бид мөнгө байхгүй гээд суугаад байсан бол инфляци, валютын ханш хэд болох байсан юм. Бүгд ойлгомжтой зураг. Харин энэ үед монголчууд хүнд цагт хөдөлмөр хийдэг гэдгийг харуулсан. Тэр үед Монголоос гардаг хүн цөөн, зарим нь “эх орондоо ирье” гэж ярьдаг байлаа. Зам, гудамж талбайгаас эхлээд олон зүйлийг хийхэд ажлын байр ихээхэн нэмэгдэж байв. Өнөөдрийн дүр зурагтай харьцуулаад бод доо. Тухайн үеийг бодоход өнөөдрийн эдийн засаг нартай сайхан өдөр шиг байна. Тэгсэн мөртлөө Монгол гэдэг тусгаар улсынхаа мөн чанарыг алдаж эхэллээ. Эдийн засаг өсч байхад бид яагаад ОУВС-гаас зээл авч тэдний заавраар өөрсдийнхөө асуудлуудыг шийдүүлэх ёстой юм бэ. Ядаж хүүхдийн мөнгөө асууж, хүнд хэцүү үед ч гэсэн ажлын байраа хадгалж ирсэн аж ахуйн нэгжүүдийг яагаад нэмж дарамтлах ёстой юм бэ. Хуримтлалгүй байгаа иргэдийг ажилласных нь төлөө яагаад татвар нэмж авах ёстой юм бэ. Эдийн засаг өнөөдөр илүү сайжирсан юм бол тэр үеэс илүү иргэдийг хөдөлгөх бодлого хэрэгжүүлэх ёстой юм байгаа биз дээ. Ганц төсвийн бодлого явуулах байсан юм бол ОУВС-гийн хөтөлбөрт хамрагдах ямар шаардлагатай байсан юм гэдэг асуудал үүсч байгаа. Өнөөдөр харамсалтай нь бид буцаад төсөвт дулдуйдан амьдардаг боллоо. Хуучин руугаа эргээд орж, халамжийн бодлого нь өсчихлөө. Хүнээр юм хийлгэх биш, ангаахайны аманд хоол хийж өгдөг шиг төсвийн бодлого яваад эхэлсэн. Биднийг халамжийн улс болгох гээд байгааг яагаад анзаарахгүй байгаа юм бэ. Төсвөөс гадуур хийгдэж байгаа ямар ажлууд байна, яагаад зогсов. Олон жил явж ирсэн бүтээн байгуулалтын ажлууд эдийн засаг өсч байхад яагаад гацаад эхлэв. Яагаад шийдэл байхгүй байна вэ гэдэг асуулт мөн биз дээ.

-Ардчилсан намын үед тавьсан өрийг дараад олсон таван төгрөг нь байхгүй болчихоод байгаа юм биш үү?

-Ардчилсан нам, Ардын намын тавьсан өр гэж байхгүй, Монгол Улсын өр гэж байгаа юм. Монгол Улсын өр сүүлийн 20 гаруй жилд ямар хэмжээний өр тавьсан бэ гэдэг тооны үргэлжлэл явж байна. Олон Засгийн газрын үед тавьсан өр өнөөдрийг хүртэл явж байна. Өрийг өрөөр дарж, хүүг багасгасан нь тэгж шоудаад байх зүйл биш. Хэдийгээр дотоод өрөө дарж байгаа нь сайн. Гэхдээ дотоод өрийг гадаад өрөөр дарж, гадаадын өрийг нэмж байгаа нь буруу. Хүү бага гэж бүү гайхуул, өр л бол өр. Ардчилсан намын үед хоёр тэрбум ам.долларын өр тавилаа гэж шүүмжлээд байсан бол өнөөдөр 6-7 тэрбум ам.долларын өр нэмэх тухай яриад хэрэгжүүлээд явчихлаа. Дотоодын банкуудад тавьсан өр, гадаадад тавьсан өр хоёрын аль нь үндэсний аюулгүй байдалд харш юм. Үүнийг бодож байгаа хэн байгаа юм бэ. Гадаад өр бол гадаад өр. Хүний мөнгөөр хүүдгэнэж эхэлж байгаагаа бид гайхуулах шаардлагагүй. Ямар ч гэсэн үлдсэн хоёр жилийн хугацаанд том бүтээн байгуулалтын төслүүдээ үргэлжлүүлээд, ипотекийн зээлийг явуулж, жижиг, дунд үйлдвэрлэлээ сэргээж, экспортын асуудлаа шийдвэрлэ л дээ. Хоорондоо хэрэлдэхээ боль. Монголоороо нэг хэрэлдэж, талцдаг боллоо. Үүнийг ардчилсан нам өдөөгөөгүй, үнэмлэхүй олонх өөрсдөө өдөөж байгаа гэдгээ ухаарах цаг болсон. Энэ чинь Монголын хувь заяаны асуудал. Түүнээс биш сөрөг хүчний есхөн гишүүн тэнд сөрөг хүчний үүргээ гүйцэтгэсний төлөө Монгол Улсыг үймээн самуунд орууллаа гэвэл түүн шиг ташаа зүйл байхгүй.

-Оюу толгойг юу гэж харж байна вэ. Улам шахаанд ороод байгаа юм биш үү. Ажлын хэсэг гарсан гээд байгаа. Ажлын хэсгийн гишүүд нь гоё харагдахын тулд дахиад л популизм хийгээд явах байх даа?

-Оюу толгойн гэрээг байгуулсан болон далд уурхайн бүтээн байгуулалтын гэрээг хийсэн хүмүүсээ барьж аваад шоронд хийчихдэг. Хэн ч дуугарахгүй юм. С.Баярын төлөө МАН-ынхан дуугармаар санагдах ч тэгэхгүй байна. Оюу толгойн гэрээг байгуулахад засагт байсан 4-5 хүн өнөөдөр Их хуралд сууж байгаа ч хэн ч юм ярьдаггүй. Оюу толгой Монголын эдийн засгийг тэлсэн ч Монголын хөгжлийг авч ирээгүй шүү гэж өмнө нь танд ярилцлага өгөхдөө би хэлж байсан даа. Энэ үг улам батлагдаж байна. Тэлсэн энэ том эдийн засгийг цаашид авч явахын тулд Оюу толгойн гэрээг зөв сайжруулаад явах ёстой. Ажлын хэсэг байгуулсан. Тэд Оюу толгойн гэрээн дээр нухацтай хандаасай гэж боддог. Засч сайжруулах зүйл бий гэдэг дээр саналаа хэлнэ. Оюу толгойн 34 хувийг өндөр хүүтэй дамжуулан зээлж байгаа асуудалд анхаарах ёстой. Мөн Оюу толгойн баяжмалын орлого нь Монголын банкаар дамжихгүй байгаа асуудалд анхаарал хандуулах хэрэгтэй. Тал талдаа харилцан ойлголцоод засч сайжруулах зүйлс бий.

-Оюу толгойг тойроод баривчилгаа явах юм. С.Баяр, Ч.Сайханбилэг, С.Баярцогтоос эхлээд хэд хэдэн хүнийг шоронд хорьж байна. УИХ-ын гишүүд үгээ хэлэхгүй байна гэж та хэлсэн. Харин та өөрөө ямар байр суурьтай байна вэ?

-Шалгах ёстой зүйл байгаа бол шалгах ёстой. Шоронд хорьж байгаа нь буруу. Ямар нэгэн шалтаг, шалтгаан байгаа бол үүнийг шалгах ёстой тул хэн нэгэн саад, тээг болж болохгүй. Би ч гэсэн Их хурлын гишүүний хувьд тээг болж болохгүй ч нэг зүйл ажиглаад байгаа юм. Монгол Улс Ерөнхий сайд, сайд байсан хүмүүсээ шууд баривчилдаг нь ямар учиртай юм бэ. Хилийн хориг тавиад явчихад л болно. Тэр хүмүүс зугтана гээд байгаа юм уу. Харин ч өөрсдөө шалгуулъя гээд гадаадад байж байгаад ирээ биз дээ. Хорихгүйгээр асуудлыг шийдэх олон зам бий. Тэд төрийн бодлогыг нуруундаа үүрч явсан шүү дээ. 1937 оноос хойш Монгол Улсад ийм зүйл огт гараагүй. Тэр тусмаа ардчилсан Монгол Улсад. 1937 онд Ерөнхий сайд нараа баривчилж, Орост аваачин буудуулж байсан. Оюу толгойн гэрээ бол тэр үеийн УИХ, Засгийн газрын гаргасан төрийн шийдвэр. Төрийн шийдвэрт алдаа, оноо аль аль нь байдаг. Гэхдээ ерөнхий том зургаараа Монголын эдийн засаг тэлсэн. Би чуулганы хуралдаан дээр ч гэсэн өөрийн байр сууриа илэрхийлсэн. Оюу толгойн далд уурхайн бүтээн байгуулалтын хөрөнгө оруулалт орсон тулдаа эдийн засаг эерэг яваа юм. Түүн дээр нь одоо эрх баригчид бүжиг эргэж байгаа шүү. Эрх баригчид 2019 оны үндсэн чиглэлд өөрсдөө эдийн засаг өссөн асуудал нь 2016 онд далд уурхайн анхны хөрөнгө оруулалтаас 400 сая ам.доллар, 2017 онд 800 сая ам.долларын шууд хөрөнгө оруулалт орж ирж Монголын эдийн засгийн өсөлтөд эерэгээр нөлөөлсөн гээд цагаан дээр хараар биччихсэн. Энэ өсөлтийг бий болгосон хүмүүсээ шоронд аваачаад хийчихсэн. Цаашаа энэ төсөл явах юм уу, үгүй юм уу. Шийдлээ хий л дээ. Энэ бүхэн чинь Монголыг талцуулж, нийгмийг хоёр хуваачихаад байна. Хэнд ашигтай юм энэ нь. Том бүтээн байгуулалтуудаа хий. Сүүлдээ бүгд айгаад эргэлзээд эхэллээ. Төмөр зам алга. Нефть боловсруулах үйлдвэр яваасай гэж боддог. Зэс хайлах үйлдвэрийн төсөл сураг алдарлаа. Эрчим хүчний үйлдвэрүүдийг ярьж байсан бүгдийг зогсоосон. Энэ бүхэн хаашаа цэгцрээд байна. Өнөөдөр Монголд юм хийж бүтээх сонирхолтой ямар хүн байна вэ. Бүх том бизнесүүдийг чимээгүй болгосон. Засгийн газартай хэлэлцээд хийж байсан зүйлсийг нь улстөржөөд цавчаад унагасан. Монголд амаараа улстөржиж, ажил гацаадаг зүйл их болсон. Одоо болно. Ажил хийдэг хүмүүсээ дэмжихгүй юм уу, хэн юм хийх юм бэ. 76 гишүүн лав юу ч бүтээхгүй. Зүгээр л саад болохгүй байх хэрэгтэй. Монголыг баялаг бүтээдэг, бизнес эрхэлдэг зоригтой, том үйлдвэрүүдийг босгох чадалтай аавын хүүхдүүд бүтээнэ. Би бүх зүйлд эрүүл байх юмсан гэж хүсдэг. Эрдэнэбат гэдэг хувь хүнийг элдэв зүйлтэй холбож, муу муухай болгож бичдэг. Би ерөөсөө тоодоггүй. Улс орноо л эрүүлээр хар. Бид гуравхан саяулаа. Хоёр том далайн дунд байгаа жижигхэн арал. Яаж амьдрах гээд байгаа юм. Бидний ойлголцол, зөвшилцөл, эв нэгдэл хэрэгтэй болохоос улстөрчдийн хоорондын толхилцол энэ улсад ямар ч ашиггүй.

Булхай луйвар нь ил гарна гэсэн айдастай хүмүүсэнэ улстөрийг зохион байгуулалттай эхлүүлсэн

24news.mn