Ардчилсан нам шинэчлэгдэж чадах болов уу. Энэ талаар нэлээн удаан яригдаж байх шиг?
Чадах, чадахгүйн талаар ярих ёсгүй. Чадах ёстой. Намын шинэчлэлт гэдэг байнга явагдаж байх ёстой. Гэтэл цаг үетэйгээ хамт өөрчлөгдөн шинэчлэгдэж чадахгүй болохоор л асуудал үүсээд байгаа юм. Дотоод ардчилалтай үед шинэчлэгдэх механизм ажилладаг. Өнөөдрийн хувьд Ардчилсан намын шинэчлэл гэдэг нь дотоод ардчиллаа л бэхжүүлэх. Магадгүй таван жилийн дараа энэ агуулга өөрчлөгдөж болно. Ардчилсан нам бол монголын улстөрийн тогтолцоонд өөрийн байр сууриа эзэлсэн хоёр дахь том нам. Монголын улстөр, нийгмийн аль ч салбарыг энэ намгүйгээр төсөөлөх аргагүй. Тиймээс шинэчлэл нь зөвхөн намын дотоод асуудал бус, Монгол төрийн болон улстөрийн намын тогтолцоотой хамаатай. Шинэчлэлтэд бүтэц зохион байгуулалтаа орчин үеийн хэлбэрт оруулах, алсын хараагаа илүү тодорхой ойлгомжтой болгох, цоо шинэ нүүр царайг гарган олны итгэлийг дагуулна гэдгээ харуулж чадах зэрэг нь багтана. Хэрвээ ингэж өөрчлөгдөж чадвал түүнийг дагаад бусад улстөрийн нам бас шинэчлэгдэнэ. Төрийн тогтолцоо нь чанарын шинэ түвшинд гарна.
Тэгвэл Ардчилсан нам ямар шийдвэрийг гаргаасай гэж та хүсч байна?
Гаргах гэж байгаа шийдвэр нь, дүрмэнд оруулах гэж байгаа өөрчлөлт шинэчлэлт нь дотоод ардчиллыг бэхжүүлж чадах уу гэдгийг л харах хэрэгтэй.
Бэхжүүлэх гэхээр та байгаа зүйлийг сайжруулах талаар ярьж байх шиг. Ардчилсан намд дотоод ардчилал бий юу?
Байхгүй гэж хэлээд би загнуулаад байгаа. Андуураагүй бол хоёр, гурван жилийн өмнө Сант маралаас хийсэн судалгаагаар хамгийн дотоод ардчилалгүй намаар манай Ардчилсан нам шалгарсан. Тун гунигтай. Түрүүнд нь бид дотоод ардчилал илүү гэдгээрээ л аархдаг байлаа шүү дээ. Гэтэл тэр нь байхгүй болчихсон. Гэхдээ энэ нь ҮЗХ нь хуралдахгүй найм, есөн жил болчихсон, Их хурал нь ч хуралддаггүй, дарга болохоороо л хурлаа хийхээ больчихдог гээд олон зүйлээр илэрч байсан. Тэр бүгдийг хэлээд байхаар шүүмжилсэн болчихдог.
Ардчилсан нам дотоодын шинэчлэлээ хийхгүй, шинэчлэлийг хөдөлгөхгүй, ҮЗХ-оо хуралдуулахгүй байгаа гээд харахаар цөөн хэдэн хүний гарт л энэ бүх асуудал төвлөрчихөөд байх шиг?
Орчин үеийн улстөрийн намын үүрэг функцыг эхлээд ярья. Одоо манай улсын намын тогтолцоо нь 1900-д оны үеийнхтэй адил. Тэр үеийн намын тогтолцоо нь хувьсгал хийхэд зориулагдсан, босоо бүтэцтэй, маш хатуу сахилга, дэг журамтай. Тэгэхээр XXI зууны нам ямар байх ёстой юм. Бид хувьсгал хийх гээгүй, засгийн эрхийг хүчээр авахгүй, зэвсэгт тэмцэлд уриалаад байгаа юм алга. Бид парламентын намын тогтолцоо, дүр төрх рүү орох ёстой. Хоёр, гурван сарын өмнө би твиттер хуудсандаа “яаж ч өөрчилсөн МАХН л болчихоод байна шүү дээ” гэж жиргэсэн. Өөрөөр хэлбэл хуучин большевик намын тогтолцоо руу орчихоод байна гэдэг санааг хэлээд байгаа юм. Бид орчин цагийн намын дүр төрхөө л олж чадахгүй байна. Миний шүүмжлээд байгаа агуулга ердөө л энэ. 

24news.mn